اکسیژن عنصری است که توسط عموم مردم بواسطه نقش حیاتی آن شناخته شده است. بدون اکسیژن، انسان و دیگر موجودات زنده توانایی تنفس و زندگی کردن نخواهند داشت. اکسیژن نه تنها برای زنده ماندن مهم است، بلکه نقشی اساسی را در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی بازی می‌کند. اکسیژن معمول‌ترین عنصر در پوسته زمین است و در حدود 20 درصد هوای تنفسی ما را تشکیل می‌دهد.

منشاء و تاریخچه اکسیژن

اکسیژن با جرم اتمی $$15.9994amu$$

در گروه ۱۶ از جدول تناوبی عناصر یافت می‌شود که به این گروه «کالکوژن» (Chalcogen) نیز می‌گویند. این عنصر در سالهای 1772 و 1774 به طور جداگانه توسط «شیل» (Scheele) و «پریستلی» (Priestly) کشف شد. نام اکسیژن را دانشمند فرانسوی آنتوان لاوازیه بر آن نهاد.

شیل، اکسیژن را از طریق یک آزمایش کشف کرد که در آن منگنز اکسید سوزانده می‌شد. او متوجه شد که منگنز اکسید داغ موجب تولید گازی می‌شود که او آن را «هوای آتشین» (Fire Air) نامید. شیل همچنین دریافت زمانی که این گاز با ذغال‌سنگ در تماس قرار می‌گیرد، جرقه‌های روشن و زیبایی را تولید می‌کند.

با وجود اینکه او این عنصر را کشف کرد اما یافته‌های علمی خود را تا ۳ سال بعد از آن منتشر نکرد که مصادف بود با کشف این عنصر توسط پریستلی. پریستلی آزمایش شیل را با کمی تغییرات در دستگاه‌های آزمایشگاه دوباره تکرار کرد. او از یک عدسی استفاده کرد تا نور خورشید را مستقیم به مرکوریک اکسید بتاباند. در نتیجه، او هوایی را کشف کرد که به کمک آن عمر یک موش آزمایشگاهی را ۴ برابر بیشتر کرد و همچنین آزمایش سوختن را با شدت بیشتری انجام داد.

برخلاف تمام این یافته‌ها، این دو دانشمند متوجه نشدند که دقیقا چه عنصری را کشف کرده‌اند. در نهایت این آنتوان لاوازیه بود که در سال 1775 به ماهیت اکسیژن پی برد.

اکسیژن در جو زمین

جو زمین در حال حاضر شامل ۲۱ درصد اکسیژن است. خرید گاز اکسیژن و یا تولید ان از راه‌های مختلفی به تولید می‌رسد. فرآیند «تجزیه فوتوشیمیایی» (Photochemical Dissociation) که در آن مولکول‌های آب توسط اشعه ماورا بنفش شکسته می‌شوند در حدود ۱-۲ درصد از اکسیژن ما را تولید می‌کند. فرآیند دیگری که موجب تولید اکسیژن می‌شود، فوتوسنتز است که توسط گیاهان و باکتری‌های فوتوسنتزی به تولید می‌رسد. واکنش کلی فوتوسنتز در زیر آورده شده است:

منبع